KOT ANDYJSKI
Opis tego gatunku został sporządzony na podstawie analizy budowy zaledwie trzech czaszek i 14 skór ze zbiorów muzealnych. Pierwszą naukową dokumentację na jego temat przedstawił Cornalia w 1865 roku. Czaszka kota andyjskiego wyróżnia się znacznie powiększonymi puszkami słuchowymi (podobnie duże puszki mają jeszcze tylko koty arabskie). Między innymi dlatego utworzono dla niego odrębny rodzaj – Oreailurus. Badania genetyczne okazów muzealnych potwierdziły odrębność gatunkową kota andyjskiego i wykazały, że mógł on mieć wspólnego przodka z ocelotem i margajem.
Zamieszkuje wysokie regiony Andów w południowym Peru, zachodniej i centralnej Boliwii, północno-zachodniej Argentynie i Chile.
Długość tułowia wraz z głową wynosi 50-64 cm, długość ogona – 37-48 cm; wysokość nie jest znana. Waga jedynego zważonego osobnika wynosiła 4 kg.
Kot andyjski ma długie i miękkie futro o tle żółtoszarym do srebrzystoszarego. Na obliczu nie występuje żaden deseń z wyjątkiem prążków policzkowych. Wierzch uszu jest ciemny. Na bokach i przedniej części grzbietu widnieją nieregularnie rozmieszczone żółto-brązowe rozetki i szerokie pręgi. W poprzek tylnej części ciała biegną 3-4 pręgi sięgające ud. Kończyny są cętkowane i poprzecznie pręgowane, a bardzo długi ogon o jasnym czubku ma około 9 szerokich pierścieni. Większy od żbika europejskiego, kot andyjski jest równie jak on krzepko zbudowany. Ogon ma nie tylko długi, lecz na całej długości jednakowo gruby. Głowa jest szeroka i zaokrąglona. Biologia tego kota nie została jeszcze poznana. Przypuszcza się, że jego pokarmem są przede wszystkim szynszyle, wiskacze i inne gryzonie. Nieliczne obserwacje kotów andyjskich prowadzone na wolności wskazują, że zwierzęta te nie odczuwają w ogóle strachu przed ludźmi i pozwalają im zbliżać się do siebie na bardzo małą odległość. Zauważono też, że w czasie przeskakiwania ze skaty na skałę ich długi ogon charakterystycznie wiruje w powietrzu, co prawdopodobnie pomaga im utrzymać równowagę i właściwy kierunek w czasie pogoni za zdobyczą.
Koty andyjskie są zwierzętami bardzo rzadkimi. Mimo że nie boją się człowieka, lokalna ludność widuje je znacznie rzadziej niż pumy. Prawdopodobnie dzieje się tak dlatego, że zamieszkują bardzo specyficzne siedliska. Żyją w pozbawionej prawie całkowicie roślinności skalistej strefie Andów, powyżej 3000-4000 m n.p.m. Obszary te są rozmieszczone wyspowo w dużym rozproszeniu. Wysunięto przypuszczenie, że koty andyjskie wyspecjalizowały się w polowaniu na szynszyle i wiskacze, które są ściśle związane z tym specyficznym środowiskiem. Gdyby tak było, kotom andyjskim groziłoby wymarcie, gdyż szynszyle zostały niemal doszczętnie wytępione na początku XX wieku.
Koty andyjskie objęte są całkowitą ochroną. Mimo że czasami ich skóry bywają sprzedawane na lokalnych rynkach, nie wydaje się, by tępienie przez człowieka było dla nich głównym zagrożeniem. Specyficznym problemem jest używanie skór dzikich kotów (m.in. andyjskich) przez Indian podczas tradycyjnych ceremonii.