KOT DOMOWY
Gatunek ten opisał w 1758 roku Karol Linneusz, który uważał wszakże odmianę burą pręgowaną za formę właściwie identyczną ze żbikiem europejskim. Najprawdopodobniej jednak kot domowy pochodzi od kota nubijskiego, choć kwestia ta nie została ostatecznie rozstrzygnięta. Niektórzy uważają, że koty udomowione przekrzyżowały się w pewnym stopniu z chausem, żbikiem europejskim, a nawet z manulem. Część badaczy sądzi, że kot domowy, żbik europejski i kot nubijski to podgatunki jednego gatunku Felis silvestris (odpowiednio: F. s. catus, F. s. silvestris i F. s. libyca).
Ogólne podobieństwo morfologiczne i genetyczne między tymi trzema formami sprawia, że trudno jest jednoznacznie określić, który z dwóch dzikich kotów byt formą wyjściową kota domowego. Najbardziej przekonujące zdają się pośrednie dowody na temat pochodzenia kotów. Jednym z nich są wykopaliska archeologiczne, którym towarzyszą szczątki kotów – wszystkie dotychczasowe informacje wskazują na północnoafrykańskie albo zachodnioazjatyckie pochodzenie kotów domowych. Innym dowodem jest zachowanie się kotów w stosunku do ludzi. Żbiki mają ogólnie reputację wyjątkowo dzikich i trudno oswajalnych drapieżników, nawet gdy są wychowywane od maleńkości. Koty nubijskie, przeciwnie, mają łagodny temperament i często żyją w pobliżu ludzkich osiedli. Są nawet niekiedy oswajane i trzymane przy domach zamiast kotów domowych.
Istnieją również etymologiczne powody, aby sądzić, że koty domowe wywodzą się z terenów zamieszkanych przez koty nubijskie.
Bardzo podobnie brzmiące w wielu językach stowo kot: cat, chat, Katze, koszka, czes. kocka, włos. gatto, hiszp. gato i inne – wywodzi się najprawdopodobniej z nubijskiego kadiz, z którego powstało rozpowszechnione w IV wieku naszej ery łacińskie cattus, a także arabskie quttha. Z kolei angielskie spieszczenie puss, pussycat, podobnie jak rumuńskie pisicca, wywieść można od Pasht – jednej z wersji imienia staroegipskiej bogini Bastet, którą przedstawiano w postaci kobiety z głową kota. Łaciński wyraz feles, czyli felis, znaczy: kot, natomiast catus znaczy: bystry, mądry.
Uważa się, że koty zostały po raz pierwszy udomowione w starożytnym Egipcie ok. 6 tysięcy lat temu. Mimo zakazu wywożenia udomowionych kotów z Egiptu, gdzie otaczano je boską czcią, i mimo nakazu wykupywania i przywożenia z powrotem tych kotów, które zostały przemycone poza granice państwa, w pierwszej połowie drugiego tysiąclecia (1700-1500) p.n.e. udomowione koty prawdopodobnie żyły już na terenie Palestyny i na Krecie, gdzie przybyły wraz z egipskimi kupcami. Po dłuższym czasie koty znalazły się w Grecji, a w V wieku p.n.e. Grecy przywieźli je do południowej Italii. Najwcześniejsze wskazówki świadczące o dotarciu kotów domowych do Indii pochodzą mniej więcej z 200 roku p.n.e. Prawdopodobnie jeszcze później dotarły na Daleki Wschód i do Chin. Do rozprzestrzenienia kotów w Europie w dużej mierze przyczynili się Rzymianie. W pierwszej połowie IV wieku n.e. koty żyły już w południowej Anglii, a od wieku X w całej Europie i Azji. Koty mają niezwykłą zdolność adaptowania się do różnorodnych warunków bytowania; docierały do najdalszych zakątków świata na pokładach statków, na które często były zabierane jako tępiciele gryzoni.
Długość tułowia wraz z głową wynosi 40-60 cm, długość ogona 25-35 cm; wysokość 22-36 cm; ciężar 2-5 kg, wyjątkowo 7-8 kg.
Formę umaszczenia wciąż jeszcze bardzo rozpowszechnioną, a zarazem najbardziej archaiczną, najbliższą wyjściowej formie dzikiej (a więc kotu nubijskiemu), reprezentują koty krótkowłose, które mają ciemne lub czarne pręgi na tle burym, popielatym lub brązowym; umaszczenie to określa się jako dzikie, tabby, aguti, niekiedy też jako tygrysie. Wzdłuż wierzchu głowy i karku biegnie 4-5 prążków; czarno zakończony ogon ma kilka poprzecznych pasków lub pierścieni, pod spodem jest jaśniejszy, podobnie jak brzuch i kończyny. U wielu osobników pręgi rozdzielają się na cętki. W X wieku z Anglii przez Francję dotarł na kontynent inny typ kota domowego, zwany marmurkowym (nie mylić z nieudomowionym ‘kotem marmurkowym), blotched tabby, z jedną centralną plamą i spiralną pręgą wokół niej na każdym boku tułowia. Na obliczu występują wyraźne prążki policzkowe. Niektóre koty marmurkowe mają jasne obwódki oczu i bródkę, a także wnętrze małżowin usznych, które z wierzchu są ciemniejsze. Z pręgowanej szarej formy macierzystej powstało w drodze mutacji i selekcji hodowlanej ponad 100 ras, a w ich obrębie wiele odmian barwnych. Ogólnie dzieli się je na długowłose (głównie rasa perska), półdługowłose (np. koty tureckie, norweskie) i krótkowłose (wśród nich przede wszystkim koty europejskie i ich pochodne, np. koty amerykańskie). W obrębie wielu ras zdarzają się osobniki odmiany melanistycznej (czarnej), albinotycznej (białej z czerwonymi oczami), półalbinotycznej (np. syjamczyki), a ponadto szare zwane niebieskimi, rude, brązowe, beżowe, kremowe, o włosach paskowanych lub ciemno zakończonych, cieniowane, pręgowane albo jednolite, dropiate, dwu-lub trójkolorowe (przy czym trójkolorowość u kotów europejskich występuje prawie wyłącznie u samic).