ONCILLA, KOT TYGRYSI
Wydaje się bardzo prawdopodobne, że gatunek oncilia był pierwotnym typem wyjściowym wszystkich gatunków małych kotów południowoamerykańskich. Wywodzą się z niego z jednej strony łoceloty i margaje, z drugiej zaś koty argentyńskie i koty pampasowe. Opisany przez Schrebera w 1775 roku kot tygrysi bywał później utożsamiany z kotem argentyńskim, przy czym początkowo przez długi czas powszechnie zaliczano go do rodzaju Felis, a jego nazwa naukowa brzmiała Felis tigrina. Później umieszczano go w podrodzaju Noctifelis rodzaju Oncifelis, aż w końcu niedawno stwierdzono, że może on być bardzo blisko spokrewniony z margajem, z którym nierzadko bywa mylony. Słuszności tego poglądu dowiodły porównawcze badania genetyczne różnych gatunków należących do rodzaju Leopardus. Od margaja oncilia różni się jednak nieco mniejszymi rozmiarami ciała, drobniejszymi i bardziej rozjaśnionymi w środku rozetkami, krótszym futrem, smuklejszą sylwetką i krótszym ogonem. Używana dotąd najczęściej polska nazwa – kot tygrysi – nie jest (podobnie jak nazwy funkcjonujące w innych językach) dobrana szczęśliwie i raczej należałoby zastąpić ją synonimiczną nazwą oncilia.
Gatunek zamieszkuje Amerykę Środkową i Południową od Kostaryki po Paragwaj, południową Brazylię i północną Argentynę.
Długość tułowia wraz z głową wynosi 40-55 cm, długość ogona – 25-40 cm; ciężar 1,5-3 kg.
Oncilla, osiągająca ledwie rozmiary kota domowego, jest smukła i delikatnie zbudowana. Ma wąską głowę i dość duże zaokrąglone uszy. Kolor tła żółtoczerwony do szarożółtego. Formy typowe, mianowicie podgatunek Leopardus tigrinus tigrinus z Gujany, a także L.t. emiliae ze wschodniej Brazylii, są tak dalece podobne do indyjskiego kota bengalskiego, że gdy nieznane jest miejsce pochodzenia skóry, mylne oznaczenia przynależności gatunkowej nie należą do rzadkości. Paul Leyhausen wskazuje wszakże trzy cechy pozwalające odróżnić oncillę od kotów bengalskich – deseń na obliczu oncilli nie zawiera elementów białych (np. obwódek wokół oczu), rozetkowate plamy na bokach otwierają się nie ku przodowi, ale ku tyłowi, a ogon nigdy nie bywa cętkowany, ale poprzecznie paskowany lub pokryty pierścieniami. Podgatunek L. t. guttula z południowej Brazylii jest drobny i na szarożółtym tle występują u niego gęsto skupione plamy w postaci zamkniętych kółek. L. t. pardinoides, którego zasięg nie jest dokładnie znany, ma ogon zdobny w liczne wąskie pierścienie, a tło futra raczej szare niż żółte. Podgatunek zamieszkujący Wenezuelę odznacza się deseniem składającym się z plam i pasków, do złudzenia przypominającym deseń charakterystyczny dla margajów.
Ciąża trwa 74-76 dni, w miocie rodzi się jedno-dwoje kociąt, które ważą około 90-130 g. Ssą one około 3 miesięcy, a dojrzewają płciowo po upływie 2-2,5 lat; długość życia w niewoli sięgać może 20 lat.
Oncilla jest typowym oportunistą pod względem pokarmowym. W diecie tego kota dominują te zwierzęta, które w danym środowisku występują w największych zagęszczeniach lub są najłatwiejsze do schwytania. Na przykład w północno-wschodniej Brazylii, w środowisku suchych kolczastych zarośli (caatinga), oncille odżywiają się głównie jaszczurkami. W innych rejonach w ich pokarmie przeważają gryzonie. Ponadto oncille mogą zjadać ptaki, ich jaja, a także duże owady. Oncille żyją przede wszystkim w górskich lasach deszczowych, ale również w lasach subtropikalnych, suchych lasach liściastych i półpustynnych zaroślach kolczastych. Uważa się, że koty te unikają nizinnych lasów deszczowych. Dotychczas nie znaleziono jeszcze żadnego okazu na terenie Amazonii. Podobnie jak pokrewne gatunki – margaj i ocelot – oncille prowadzą zapewne samotniczy i nocny tryb życia.
Koty te były w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych bardzo intensywnie zabijane dla futer. Z Paragwaju eksportowano rocznie prawie 85 000 ich skór. Obecnie międzynarodowy handel został w dużym stopniu ograniczony, ale nadal skóry oncilli spotyka się na lokalnych rynkach. Trudno jest ocenić aktualny wpływ tych polowań na ich populację, gdyż nieznana jest jej wielkość ani zagęszczenie, w jakim żyją. Pewnym zagrożeniem dla oncilli może być zakładanie plantacji kawy w miejsce wyciętych górskich lasów deszczowych. Koty te potrafią jednak w pewnym stopniu przystosować się do zmian środowiska, gdyż widywano je w także monokulturach eukaliptusowych.